Bota e gruas Shqiptare-ARTIKULL PER AKIL KOCIN NGA MERITA B-MCC

PERSHENDETJE,
DUKE I URUAR PAK PARA KOHE:-)

GEZUAR DITLINDJEN PROFESORIT TE NDERUAR AKIL KOCI,
JU SJELL ARTIKULLIT TIM ,I CILI U BOTUA NE GAZETEN ILLYRIA ME DT.18 DHE 22 GUSHT 2006.

JENI TE LEJUAR TA SHPERNDANI ,ME KUSHTIN TE CITOHET AUTORJA E SHKRIMIT DHE BURIMI NGA GAZETA "ILLYRIA".
FALEMINDERIT
MERITA


Shkruar nga Merita Bajraktari McCormack
Long island, Nju Jork, SHBA
21 korrik 2006
web: http://www.albanianliterature.org/


AKIL KOCI – PORTRET I KOMPOZITORIT FAMOZ SHQIPTAR

Vepra e tij profesionale e sukseshme dhe heshtja e shtetit shqiptar ne vitet e komunizmit

Qendrueshmeria e tij profesionale ne skenat e botes dhe afirmimi i tij i perbotshem si kompozitor i vecante.

Emrin Akil Koci e kisha degjuar disa here ne Shqiperi , ne ndonje bisede qe behej me ze te ulet mes profesoreve te mij te muzikes. Kisha degjuar qe ishte nga Kosova dhe mjaft i talentuar, pioner i muzikes moderne .. me shume..nuk lejohej te flitej per te, nuk mundej te behej koment per veprat e tij. Ishin te stilit “borgjezo-revizionist” dhe ketu mbaronte ceshtja..Fjalet avangardist ,muzike moderne... ishin te kufizuara ne mos te ndaluara...

E vogel ne moshe, e mesuar me komente te tilla te politizuara per artiste shqiptare, mendja ime nuk kerkoi me te gjente vazhdimin e atyre bisedave per Akil Kocin..

Te lodhur nga rregjimi komunist, u perpoqem te gjenim menyrat e mbijeteses dhe ndersa shume nga ne sot jetojme ne boten perendimore, shume miq e shoke tanet mbeten gardheve te telave me gjemba, palgosur apo vrare, simbol i perpjekjeve rinore per liri dhe jete...

Pas shume vjetesh ne emigracion, gjendja mes shqiptaresh te jep nje ndjenje te vecante, te jep nje emocion te bukur, nje motiv per te vazhduar te duash me shume kombin, atdheun, vlerat kombetare..Jo rralle, ne qe jemi ne emigracion shkruajme me nota te tilla nostalgjike..nuk eshte kollaj te jesh merguar fizikisht dhe shpirterisht...

I shpetuam dhunes komuniste, por nuk i shpetojme dot kurre “kurthit” dhe lotëve te mallit për Shqiptarine...

Me keto ndjenja u gjenda dhe ate mbremje pranvere ne Zagreb te Kroacise ,ku ne jetuam per pak kohe per aresye pune..

Mes shqiptaresh, per shqiptaret..i ftuar mes komuniteti te shqiptareve te Kroacise ishte kompozitori shqiptar Dr.Thoma Simaku, per aktivietet e te cilit,kam shkruar me pare.
Vepra e tij “Hyllus” luhej per here te pare ne kuadrin e Bienales se Zagrebit dhe luhej nga orkestra simfonike e RTV te Ljubljanes.
Keshtu nje dite me perpara nje grup i madh shqiptaresh u mblodhen ne biblioteken shqiptare te Kroacise, dhe nen drejtimin e Dorotea Kernit, drejtoreshes se ketij institucioni dhe kryetares s e shoqates shqiptare femerore “DRITA” te Zagrebit, Zj.Marjeta Eres u mblodhen shume shqiptare te cilet u informuan dhe u argetuan.

Ne nje moment kur Dr.Simaku dhe une po bisedonim per organizimin e aktiviteteve per te nesermen , tek ne afrohet nje vajze e bukur, e qeshur, mjaft e dashur dhe prezantohet si Liljana Koci.
Menjehere Dr.Simaku beri lidhjen dhe tha, ah po ju do jeni e aferme e profesor Akilit...
Po tha ajo, une jam e aferme e tij, por nuk e di Shqipen mire dhe te tre folem anglisht.Aty mesova se Liljana dhe Zj.Lace Koci, te cilen e kisha njohur me perpara, ishin nga nje familje.Me Lacen kisha komunikuar disa here dhe shpesh ajo me kishte treguar per familjen e saj ne Shkoder dhe pjesen tjeter te familjes ne Kosove..por une nuk kisha mundur te beja lidhejn e duhur....Ishte pikerisht ky moment qe une ri-kujtova emrin e ‘ndaluar” Akil Koci, kujtova burgjet dhe internimet qe Lacia kishte permendur ..
Qe prej atij momenti dhe deri ne kete dite kur po shkruaj keto rreshta kam kerkuar, kam lexuar, kam pare foto, kam degjaur muzike dhe kam perjetuar caste te vecanta...
Kam ndjere se deshiroj qe disa prej tyre deshiroj ti ndaj me ju.....



Kush eshte kompozitori Akil Koci
ne foto: prof.Akil Koci

Profesori ka nje CV shume te pasur, nje larmi veprash, nje numer te madh kompozimesh,nje numer te madh aktivitetesh..... Do te ishte e pamundur te perfshihej ne keto pak faqe, krijimtaria e tij e gjate dhe e pasur per 50 vjet.

Por shkurtimisht do mundohem te sjell dicka nga momentet kryesore te jetes se tij ne krijimtarine muzikore.
Akil Koci,ka lindur më 1 shtator 1936 në Prizren, Kompozimet e para i beri rreth viteve 1955 si nxënës i shkollës mesme muzikore në Prizren dhe disa vepra te atehershme jane tashme vepra antologjike si “Vashës” 1956, “Macja e vogël”,1959, “Prizreni i Lulzuem” 1959, “Zambaku i Prizrenit” 1961 dhe shumë këngë të tjera..
Shkolla Normale e Prishtinës ka qene vendi i tij i pare i punes si mesues.Aty ai udhehoqi korrin e shkolles.Artikullin e pare si kritik muzike e ka shkruar qe atehere, botuar ne gazeten javore “Rilindja”.
Studimet e larta i kreu ne Akademinë Muzikore të Sarajevës,ku shquhet edhe per grupimin e studenteve muzikante shqiptare. Me pas punesohet ne Fakultetin e Arteve,Universiteti i Prishtinës.
Më pas, studjon në Shkup, Maqedoni, në klasën e Prof. Dr. Toma Proshev, është perfitues i burses i DAAD në Akademinë e Kölnit,vazhdon në kursin për muzikë elektronike te K. Stockhausen, në Stuttgart,ne klasen e E. Karkoschka, në Nürenberg, te kompozitori Baumgartner, në vitin 1974 më vonë si bursist i Bashkësisë Krahinore të Shkencës së Kosovës. Pranohet edhe në klasën internacionale të kompozimit të kompozitori te profesori M. Kelemen, pranë “Statliche Hochschule für Musik në Stuttgart”, në vitet 1974-76.Shume vepra te tij te atehershme u ekzekutuan në koncerte të shumta kur studjonte- si Stutgart dhe gjetiu dhe ka marre kritika të mira për veprat e ekezekutuara.
Në vitet 1979 - 1981 kryen studimët pasuniversitare dhe fiton shkallën e tretë në muzikologji në Akademinë e Muzikës të Sarajevës te Profesor Dr.Zija Kuçukaliq – ku mer titullin e Magjistrit të Muzikologjisë Mr.Sci. me temën

“Rëndësia dhe trajtimi i folklorit muzikor kosovar në veprat e kompozitorëve jugosllave”.

Pas specializimeve rikthehet në Prishtinë, megjithë ofertën e Profesor Kelemenit për të qëndruar si asistent i tij, dhe rifillon punën si ligjerues i lëndës së “Njohuri e Literaturës Muzikore” në Fakultetin e Arteve në Prishtinë dhe emërohet Docent dhe më vonë edhe Profesor.

Në këtë institucion punon deri në mbylljen e tij nga ana e regjimit diktatorial te Milloshevcit në vitin 1989, kur si shumë pedagogë të tjerë vazhdoi të japë mësim në shtëpinë e tij.
Prof. A. Koci, gjatë periudhës që punoi pranë Fakultetit të Muzikës, ka qënë dy herë Prodekan dhe ka udhëhequr shumë diploma të studentëve.



Prof. A. Koci është një ndër kompozitorët më aktivë të Kosovës. Profesori, Akademiku dhe muzikologu i njohur Kroat Josip Andreis ka shkruar për Profesor Kocin në Historinë e Muzikës 4 vëllime në vëllimin e tretë : “Njeri prej kompozitorëve më të talentuar kosovarë është gjithsesi Akil KOCI (1936),i cili është fitues i shumë shpërblimeve të rëndësishme.”

Veprat e tij janë luajtur në shumë aktivitete të rëndësishme muzikore, kombëtare dhe ndërkombëtare.Nder pese baletet e kompozuara prej tij, Baleti “Sokoli dhe Mirushja” i kane dhene atij vulen krijuese, shprehet nje kritik. Akil Koci eshte edhe mjeshter i muzikës aleatorike.Vepra e parë e tij në stilin aleatorik është “Filigranët I”, për nëntë instrumente. Me “Filigranët II” Akil Koci mori pjesë në Festivalin e emisioneve të Radiodifuzionit të Jugosllavisë në Ohër, po ashtu merr pjesë edhe në “Tribunën e Muzikës Avangarde” në Paris, (1973) nën patronatin e Kombeve të Bashkuara. Filigranët II është vepra e parë që e prezanton Kosovën në një festival të nivelit të lartë.

Petar Bingullac ka thene: “Në kompozimin e Kocit zotëron stili, veprimet dhe shprehja e tingullit të muzikës avangarde,të cilat Koci i ka studjuar mirë bukur dhe gjatë , dhe tani edhe me shume mjeshtri shërbehet me to. Muzika ka një rrjedhëshmëri të pandërprere te gjallë dhe mund të themi një levizje të imët dhe të bukur tamam si ato punimet e mrekullueshme të filigranit”

Dragisha Saviq thote:

“Filigranët II e Akil Kocit është kërkuar për t’u transmetuar në programet e tyre këto vende: Belgjika,Hungaria,Suedia,Finlanda,Norvegjia Gejrmania Perendimore, Iraku,Franca Zvicra Polonia dhe HOLANDA.edhe më se 45 shtete të tjera e kanë kërkuar ketë vepër. Në programin e III të Radio Beogradit Pavle Stefanoviq thot mes tjerash...”disa blloqe simfonike paralajmrojne vizionarin e talentuar”.

Veprat e tij janë inçizuar dhe transmetuar në më shumë se 70 radio stacione mes të cilave Radio Prishtina, BBC –DW,Zagreb,Koln,Shtutgart,Paris programi III,Gjenevë etj.

Kontributi i tij ka qenë veçanërisht i madh edhe gjatë punës në Radio Prishtinë, në realizimin e shumë emisioneve kontaktuese,formimin e korrit të fëmijve dhe shumë aktiviteteve muzikore. Në këtë detyrë ka dhënë një ndihmesë të veçantë edhe në përhapjen dhe promovimin e muzikës shqiptare jo vetëm në ish- Jugosllavi por edhe në Evropë dhe botë.

Prof. A. Koci ka marrë pjesë në shumë kongrese, konferenca dhe simpoziume kombëtare. Ndër të tjera ka shkruar mbi 250 artikuj, kritika, studime dhe ese dhe ka qenë anetar i shumë redaksive mes të cilave përmendim Rilindja,Perparimi, Fjala, Nota, Zvuk etj. Gjithashtu ka qenë redaktor në botimin e Enciklopedisë muzikore të Entit Leksikografik Miroslav Kerlezha, Zagreb, i botimit të Leksikonit Muzikor të Cankarjeve Zalozhbe,të Ljubljanës, ne funksionin e redaktorit të Enciklopedisë .

Prof. A. Koci është edhe një promovues i shquar i jetës muzikore të Kosovës dhe më gjere. Mes të tjerash ka qenë një prej themeluesve të Shoqatës së Kompozitorëve të Kosovës, Kryetar i Rinisë Muzikore të Kosovës, Kryetar i Shoqatës se Artistëve Muzikorë , nënkryetar dhe kryetar i Lidhjes së Kompozitorëve te ish Jugosllavisë, kryetar i Pleqësise për Arsim dhe Kulturë i Komunës së Prishtinës, Kryetar i Bashkësisë Kulturore – Arsimore , themelues dhe kryetar shumë vjeçar i Skenës Muzikore të Prishtinës , një prej themeluesve të Akordeve Muzikore dhe drejtor shumë vjeçar i saj, një prej themeluesve të Ditëve të Muzikës Kosovare dhe kryetar shumë vjeçar i saj .
ne foto: Poster qe njofton interpretim te vepres se Akil Kocit

Si kryetar i ShKK është një ndër themeluesit e festivalit Muzika e Re në Tiranë si dhe Nënkryetar i Akademisë së Intelektualëve Shqiptarë dhe i shumë shoqatave të tjera. Gjithashtu ka qënë anëtar i shumë Jurive kombëtare dhe ndërkombëtare e shpesh edhe kryetar i tyre si Akordet e Kosovës , Festivali i Opatisë si dhe anëtar i komisionit të Eurovizionit në Gjenevë.Aktualisht është anëtar i Shoqatës së Kompozitorëve të Britanisë së Madhe që nga viti 1995, anëtar i Shoqatës Gazetarëve 2001 , anëtar i “British Music Informacion Centre” dhe anëtar i Akademisë Britanike të Kompozitorëve dhe Shkrimtarëve Muzikorë si dhe anëtar i Shoqatës së Kompozitorëve të Kosovës dhe të Kroacisë.
Persekutimi i familjes së tij në Shkodër dhe ndalimi i veprave te tij ne Shqipëri

Sic e permenda dhe me lart, Lacia, gruaja qe takova ne mbasditet apo mbremjet kroate, ne sheshin Bana Jelacica apo ne kafe "Zagreb" apo ne mjediset e bibliotekes Shqiptare ne Zagreb, gjithmone thoshte , e di Shqiperine, kam jetuar per vite me Shkoder, jena persekutue e jena denue...

Kjo grua e pashme, e dashur dhe ekspresive , shpesh me thoshte, ani, Merita, ditet me te mira vijne dhe kam deshire me te tregue koleksionin tim te puneve te dores...do flasim ...dhe e perlotuar shihte ne drejtim te pacaktuar...Koha e ime po mbaronte ne Zagreb dhe me vinte keq –ende ndjehem borxhlie ndaj saj dhe shume mikeve e miqve te tjere qe donin te ndanin me mua shume me shume pjeseza te jetes se tyre... Megjithate ja cmbaj mend nga tregimet e Laces…"Djelt e dajës jane në Zagreb, Zef Gjoni,kadyqanin në në Jurishiqeva,kurse Marcel Gjoni dhe Gjon GJoni kanëdyqanët argjentar në Ilicë. Keta zoterinj une I kisha njohur dhe takuar dhe I di se ku jane…une thoshte Lacia dhe vëllëzrit Viktori ,Leoni dhe Gjovalini kemi jetuar në Shkodër plot 27 vite, dhe kujtonte me mall vitet e shkolles,pasi kishte kryer gjimnazin Nëna Mbretëreshë në Tiranë ,pastaj tregonte per vellain Gjovalin qe kreu gjimnazin në Shkodër . Laçja ,Leoni dhe Gjovalini pastaj kanë shkuar në Kosovë,kurse Viktori ka qenë i martuarme Magdalena Shantoja një familje nobël e Shkodrës."Kam dhe vellaun tjeter-thoshte Lacia,- qe jeton ne Londer dhe ka tre femije …jane te gjithe ne Universitetet me ne ze …dhe fakte te tjera qe une per momentin atehhere nuk I lidhja dot me emrin e kompozitorit te madhAkil Koci…por kisha shume deshire te degjoja rrefimet e saj…
Atë mbremje, kur Liljana Koci permendi emrin e profesorit Akil Koci dhe me tregoi se motra e tij Lacia eshte ajo që vuajtur shume ne Shqiperi atehere une besoj se si edhe lexuesi mund te lexojë me shume pertej ketyre fjaleve.. se pse ishin te ndaluara veprat e kompozitorit ose pse persekutohej familja e tij ne Shqiperi..secila eshte nje pyetje me vete ose nje nderthurrje pyetjesh qe i japin pergjigje njera-tjetres...persekutimi dhe vepra e Kocit ose vepra e Kocit dhe persekutimi..
Per ne qe kemi jetuar ato vite...ironia flet vete dhe kuptohet..pastaj mos harrojme faktin e trajtimit te shqiptareve te Kosoves qe jetuan ne Shqiperi ato vite.Nuk ka qene e lehte..

Personalisht kam nej kujtim te asaj kohe.Bashkeshorti i nje te afermes tone ishte shqiptar i lindur ne viset shqiptare pertej kufirit por mbeti qe i mitur ne Tirane dhe nuk mundesoi dot bashkimin me familjen pertej..... Disa here shkonte deri ne kufi dhe prej dhjetra ne mos qindra metrash tundte shamine dhe perlotej tek shihte motren apo vellezerit ne anen tjeter..me te cilet komunikonte me letra vetem...dhe kur me ne fund realizoi nje vizite...te gjithe ne te afermit,apo rrethi familjar...e dime sa u ndoqem dhe se sa u pyetem se cfare kishte pare apo sjelle ai person "nga pertej kufirit"

Im ate mbaj mend ishte teper kurioz te mesonte gjtihcka sidomos per jeten politike ne sistemin tjeter..dhe ka ndenjur naten vone njëherëte bisedonte ne menyre qe mos degjonim ne femijet..ndersa nje kusheri i yni ishte po aq kurioz...dhe ka dale me mikun ne kodrat e fshatrave per te biseduar larg veshëve te spiunimit... dhe cuditerisht nje nga djemte e skretareve "qelloi' te ishte bari e te kulloste dy-tre shqerra..pikerisht atyre bregjeve ku shetisnin keta dy burra..njeri I porsakthyer nga Jugosllavia.....pra kjo copez e nje historie familjare eshte ilustrative e deklarates se mesiperme...

Por le te kthehemi tek profesori dhe jeta e tij..
.
Pas telefonatava edhe e-maileve te shpeshta me profesorin, pas leximeve te materialeve voluminoze, ve re se profesor Akili eshte i madh, pertej perceptimit. Ai qesh, ai fal, ai kujton me respekt cdo moment te kohes se tij dhe nuk `pranon" verbalisht se i eshte hyre ne hak.AI FAL!

Ai misheron vlerat e nje besimtari te vertete dhe te plotesuar...

E ngacmoj pak duke i them pse nuk te luheshin veprat ne Shqiperi...dhe mesoj qe edhe ai vete nuk e ka ditur shkakun e mirefillte te persekutimit për një kohe të gjate.....natyrisht ai nuk pyeste kurre, ai shpesh mendohej pse nuk luhen veprat e mia ne Shqiperi..pse ne Shqiperi ndodh dicka e cuditshme kur shkoj.

Shkaku,natyrisht dihet, ishte avangardizmi, muzika moderne qe ai udhehiqte dhe krijonte...por atehere ai nuk e mendonte si shkak, i dukej e cuditshme..nderkohe kur bota e merrte me vrull dhe e shijonte vepren e tij, Shqiperia i mbyllte portat...

Sikunder dhe i ka bere edhe bijve e bijve te tjere te shquar..mos harrojme qendrimin e Shqiperise komuniste ndaj Nene Terezes- apo sic njihet sot sot" Tereza e Bekuar e Kalkutes"

Shqiperia komuniste dhe e izoluar nga bota, do shkonte akoma me thelle ne mekat...Dyert u mbyllen, telat me gjemba rrethuan token, zemrat e nejrezve u ndane ne mes, shpirtrat u thane nga malli, rinise ju mbyll udha e jetes...Njerezit profesioniste ose jo, punetore apo artiste, u cunguan, liria iu pre, fajla mbeti e pa shkruar, goja e palagur nga fjala e mire..frika mbolli faren e hidhur dhe rrenjet e saj hyne ne palcen e shqiptarit te varfer...

Ishte mesi i viteve 1970-kujton profesori,-.ndodhesha ne Tirane me nje delegacion muzikantesh dhe shpesh kur ngelesha vetem, dera e hotelit tim troket dhe hyn vetem nje koleg shqiptar.Me pyet per ceshtje teknike te kompozimeve te vecanta,ja shpjegoj me hollesi dhe ai largohet... del perjashta..

Pas disa minutash...ne deren tim hyn kolegu tjeter, mik i ngushte me parapriresin...Me ben te njejtat pyejte, ceshtje teknike..nuk komenton, del dhe ai..

Profesori kujton se kurre nuk e ka pyetur asnje nga koleget pse e pyesnin ne vecanti..por kjo i ka treguar shume...
Teknikisht , askush nuk mund ta provonte se ata kishin folur me mua.-thote profesor Koci, ..pasi ishin bisede nje per nje, asnje deshmitar tjeter perreth, ...kjo tregonte se sa pasiguri kishte..askush nuk i besonte shokut me te ngushte..

Provokime te hapura shpesh i beheshin profesorit avangardist nga krere te insitucioneve.., Kujton sot profesori njerin prej tyre ne mjediset e nje hoteli i pat permendur faktin:

"Ti shkuran pa nota" -dhe profesori ia kthen:
"Une nuk shkruaj pa nota, une shkruaj me NOTA, por JU S'I KUPTONI(s'doni ti kuptoni) NOTAT e MIA"

Persekutimet politike ishin te egra ne Shkoder. Vellai i burgoset, familja internohet per vite te tera, dhimbja shtohet. Akili vjen ne shqiperi ne kuadrin e shkembimeve kulturore, Kosova atehere ishte pjese e Jugosllavise , por muzika e tij nuk interpretohej ne Shqiperi... Akili megjithate kishte miq dhe shoke te cilet i dhuronin aq sa mundnin dhe shpesh denoheshin thjesht sepse i benin shoqeri profesorit avangardist..

Nje prej rasteve te tilla, eshte fakti qe ne nje dite ne ato vite, profesor Akili pyet nje nga dirigjentet me fame shqiptare, a mundet te shkojme ne Shengjin. Dhe natyrisht kompozitori i ri deshironte te kalonte caste me kete njeri kaq te shquar,por qe emri i te cilit duhej permendur me kujdes..ne mos t eharrohej fare....

Pas pak thote profesori ...veme re qe nga pas kishim nej makine qe ndezi dritat e kuqe..e kuptuam ishte "gazi i deges"
Pas ketij "incidenti" shoqerimi i nje muzikologu "dekadent" solli transferimin dhe uljen ne detyre te dirigjentit shqiptar ne nje qytet, ku dirigjenti kaloi vite te tera dhe natyrisht krijoi familjen aty.....Nuk fshihet ndjenja e keqardhjes kur bisedon me profesorin per kete rast dhe per shume raste te tjera...qe shkak i denimit ishte shoqerimi qe iu be atij.
.
Dhe fakte te tilla jane pa mbarim...persekutim ne pafundesi, denime ndaj te pafajshmeve, denime pa shkak...

"Krijimtaria muzikore shqiptare jo vetëm qe shfaqej në Kosovë por edhe më gjërë dhe konsiderohet si avangardist i parë muzikor ndër ne. Veprat e tij jane interpretuar ne ngjarje si Bienalja e Zagrebit, Parist, të UNESCOS, Warshavës dhe festivale të ndryshme të muzikës bahskekohore anë e mbanë botës për çudi gjatë regjimit monist dhe realizmit socialist të artit në tëresi në Shqipëri ka qenë i vetmi kompozitor shqiptar i ndaluar përshkak të gjuhës avangarde / si quhej gjuhës dekadente/ muzikore.Eshte shume qesharake dhe teper ironike qe kenga e vetme e lejuar te kendohej ne Shqiperi ishte „Zambaku i Prizrenit" por cuditerisht, kur prezantrohej ne publik kjo kenge thuhej se ishte „POPULLORE KOSOVARE"!!!!!.
Pra me qellim lihej jashte emri,prezantohej emertuar kompozitorin AKIL KOCI si autor i asaj kënge. Per ndryshe asnjë vepër tjetër nuk i u ekzekutuar në Shqipëri edhe pse disa veprave te kolegeve mbase iu është kushtuar edhe koncerti i tërë me vepra autoriale."

Kështu, ka deklaruar dirigjenti i mirënjohure shqiptar Bujar Llapaj, gjatë një koncerti kur dirigjoi me Filharmoninë e Kosovës në prill të vitit 2003 në Skenën e re muzikore të Prishtinës.

Profesori duke qeshur, por jam e sigurt ka edhe dhimbje brenda ketij tregimi, me tregon se nje here ne Nju Jork kur Parashqevi Simaku kendoi "Zambaku I Prizrenit"- i afrohet Anita, vajza e Akil Kocit, qe banonte aty atehere dhe i thote:
"A e dini kush eshte autori i kesaj kenge…"?
"Po, eshte popullore kosovare"- pergjigjet Parashqevia..
Atehere Anita i tregon se babai I saj e ka kompozuar dhe keshtu le ne habi kengetaren dhe ata qe e rrethonin….


Ndersa Dr.Eno Koco e permbledh keshtu vepren e Akil Kocit dhe Shqiperine komuniste:

". Ne pranverën e vitit 1979 Orkestra e Radiotelevizionit Shqiptar bëri për herë të parë turne jashtë vendit, në Kosovë. Ishim grup i madh instrumentistësh e këngëtarësh dhe unë si dirigjent, dhe pasi bënim koncerte në qytete të ndryshme, ktheheshin në mbrëmje ne Grand-in e Prishtinës. Aty, gjatë gjithë kohës rrethoheshim nga muzikantë kosovarë, shumica e të cilëve ishin të panjohur për ne, përveç Rauf Dhomit me të shoqen dhe Seniha Spahiun, të cilët kisha pasur rastin t'i njihja një vit më parë në Shqipëri. Midis këtyre muzikantëve ishte dhe kompozitori Akil Koci, i cili, sipas të thënave vesh më vesh, ishte nga "ata" që shkruante muzikë "moderne", jashtë normave të pranueshme në Shqipëri, dmth. larg konceptit të "tabanit kombëtar" e "frymës socialiste", kësisoj, muzike që anonte nga "formalizmi". Një klasifikim i tillë për një kompozitor të Shqipërisë do të ishte gjykimi më i rreptë, me ngarkesë të madhe ideologjike, deri në asgjësim. Pra, portreti i Akilit ishte i ndryshëm nga ai portret që do duhej të merrej si etalon të traditës e konvencionit shqiptar. Çështjen "Akil" e kishim bisedë të ditës me Gjon Simonin me të cilin flinim në një dhomë në Grand, por që kurrë nuk diskutonim në dhomë për të tilla tema "delikate" nga frika e mikrofonave. Gjoni ishte veçanërisht i kujdesshëm për këtë gjë, ndonëse për "çështjen Akil" thonte që nuk kishte përse t'u interesonte jugosllavëve më shumë se tanëve.
Ai eksperimentoi me kompozime në lëmin e muzikës seriale dhe aleatorike, që në Shqipëri do të ishte sakrilegj dhe krejt e dënueshme. Krahas kërkimeve për një gjuhë muzikore bazuar në teknikat e shekullit XX, ai do të trajtonte tema me subjekt kombëtar si në rastin e baleteve "Sokoli e Mirushja" me libret të Nuredin Loxhës e "Kënga e Rexhës". Sigurisht, për këto vepra të Akilit por dhe tjera të luajtura në ish republikat e Jugosllavisë si dhe jashtë saj, përfshirë Parisin e Varshavën, kanë shkruar me kompetencë kritikët kosovarë të kohës si Lorenc Antoni, Rafet Rudi e Zeqirja Ballata, por dhe të tjerë jo shqiptarë, të cilët kanë argumentuar e gjykuar mbi tiparet e muzikës së Akil Kocit".
Dr. Eno Koço
Leeds, 16 qershor 2006


Akil Koci ,muzika e tij avangardiste per Shqiptaret , suksesi i tij dhe Shqiperia sot

Ne foto: Pikture-portret i Akil Kocit
Per here te pare, ne vitin 2003, pas 50 vjetesh krijimtarie te sukseshsme nderkombetare, Akil Koci duartrokitet fuqishem ne skenat shqiptare...

Alexander Peci i eshte shprehur profesorit : "Ju jeni Babai i Muzikes Moderne shqiptare" , dhe me tutje ai eshte shprehur "Kur e takoj profesor Kocin, me vjen mire qe takoj ate person i cili ka mbartur lakmine time rinore..."..ndersa Lorenc Antoni thote: "Akil Koci eshte I vetmi me muzike Avangarde ne Shqiperi"

Kompozitori Akil Koci njihet gjithashtu edhe si publicist, intelektual, veprimtaria e tij publike e njohur jo vetem në rrethet kombetare por edhe nderkombetare.

Profesori dhe muzikologu i njohur shqiptar nga Tirana Sokol Shupo,në takimin e parë me kompozitorin Akil Koci,në prill të këtij viti gjatë festivalit të Skenës së re muzikore shprehet në këtë mënyrë-"Ishte një gëzim i madh për mua t'ju takoja në Prishtinë. Këndëj,në rininë tonë ju kemi konsideruar si njeri u guximshëm që bënë një muzikë për të pasur zili."

Ne foto: Akil Koci me Noel Malcolm

Që prej fillimit të viteve '93, Prof. A. Koci jeton në Londër dhe ka themeluar në vitin 2001 Qendren muzikore"Koci Contemporary Arts Center", ku studiohet piano, balet, violinë, flaut dhe instrumenta të tjera dhe jep koncerte të rregullta me nxënësit të cilët kanë fituar edhe çmime të shumta në konkurse të ndryshme londineze.. Nxenësit e shkollës së tij muzikore private,qe numerohen me qindra, japin me sukses provime në "Royal Music School"- Shkolla Mbreterore e muzikës nën patronatin e Mbretëreshës së Britanisë së Madhe kurse kryetar i Bordit është Princi Çarls.




Prof. A. Koci është fitues i shumë çmimeve kombëtare dhe ndërkombëtare ndër të cilat përmendim Shpërblimi i Dhjetorit te Kosovës (1971), Shpërblimi i Nëntorit i qytetit të Prishtinës , shumë shpërblime të para në Akordet e Kosovës (Okarina e Artë – 1972 dhe dy shpërblime të dyta më 1968), Shpërblimin e Shoqatës së Kompozitorëve të Kosovës për baletin e parë kosovar Sokoli e Mirusha 1979,Shpërblimin a parë për vepra korale të shpallur nga Collegium Cantorum për vepren "Mes njerëzve" dhe shumë shpërblime të tjera. Eshtë fitues i Plakatës dhe Diplomës dhe "Qytetar i Merituar" dhe "Qytetar Nderi" i Komunës së Prishtinës (1974).
Ne foto: Prof. Akil Koci dhe kolegu i tij shqiptar ne York ,Dr.Thoma Simaku

Prof. A. Koci mban titullin "Deputy Governor" të akorduar prej Bordit te Guvernatoreve ne SHBA-"Board of Governors" që në vitin 1978. Ndërkaq "American Biographical Institute"-Instituti Amerikan Biografik e ka cilësuar si një ndër "Most Recognizable Awards of the Twentieth Century " –"Si nje nga cmim marrësit me Njohur të Shekullit te Njëzetë" në vitin 1995, dhe nje nder "Peseqind Udheheqesit me Influencues"- "Five Hundred Leaders of Influence" në vitin 1996" . Permenedet ne "Regjistrin Nderkombetar Profilik"- "The International Register of Profile" te Kembrixhit në vitin 1982, ne Qenderen Biografike Nderkombetare te Kembrixhi"- "International Biographical Centre Cambridge" editioni i shtate 1979 dhe ne edicionin e tete 1980 , te dhjete 1981 dhe te 25 te vitit 1996. Eshte prezent edhe ne edicionin "Who's Who in the World"- në edicionin e IV-1978-79, nëLeksikonin Enciklopedik -Beograd 1972 Enciklopedia muzikore I-II Enti leksikografik "M.Krlezha",Zagreb 1971-74,Leksikoni Muzikor 1984 po ashtu po nga ky ent "Cankarjeva zalozhba Ljubjane" 1988,Leksikoni muzikor "Nakladni Zavod Matice HRVATSKE" Zagreb 1990,nga Josip Andreis Zagreb- Historia e muzikës 1-4dhe shumë enciklopedi te huaja ne Europe.


Profesori eshte dhe patriot i madh. Ai gjtihmone ka interpretuar si Shqiptar pavaresisht se cili shtet I kishte dhene shtetesine. Gjithashtu qendrimi I profesorit ndaj politikave te serbise ka qene dinjitoz dhe teper I duksshem,.bile ai ka kthyer dhe cmimet qe I jane dhuruar dy here…Ja si kujton profesori disa nga ato momente.

"Kam fituar edhe dy shperblime prestigjioze ne Kohen e Ish Jugosllavise Shperblimin e 7 Korrikut te Republikes se Sebise shperblimi me I madh qe jepej, si dhe ate te 4 Korrikut, cmim I Lidhjes se Luftareve te Jugosllavise" Ate dite kur na kane perjashtuar nga Radio Televizioni i Prishtines dhe nga Fakulteti i Arteve ku isha Prodekan dhe profesor ,kam kthyer shperblimet, se bashku me nje leter te ashper,ku I tregoja se po I ktheja te dy institucioneve te dyjat shperblime mjaft prestigjioze me keto fjale .:

Ne kohen kur ju beni gjenocid kulturor ndaj popullit tim(nga se atehere nuk kane filluar lufterat ne Kosove) po ua kthej shperblimet e mara si jo te vlefshme,nga se nuk me duhen deri sa ju beni ate qe ne shekullit tone quhet gjenocid kulturtor ndaj nje popullit liridashes sic esht populli i im shqiptar."

Tek lexoj gjithe keto materiale, flas ne telefon me profesorin , zeri I te cilit eshte plot tingull dhe jete… I them professor po si do mundem une te reflektoj portretin tuaj si kompozitor por edhe si person ne nje artikull, pas gjithe ketyre materialeve, pas gjithe ketyre aritjeve?

Ai nuk me jep pergjigje.

Mendoj se buzeqesh pertej telefonit..Jam e sigurt se nuk pret shume nga une..Ai thjesht me jep pergjigje te shkurtra por korrekte pyetjeve te mia.

E pyes se kur ka qene krijimtaria e tij me e mire nder vite…degjoj nje ahhhh pertej telefonit dhe thote: "Une gjithnje kam punuar dhe punoj me ore te tera perdite…..vazhdimisht punoj..por te them te drejten vitet me produktive kane qene kur bashkeshortja ime ishte gjalle dhe ne krahun tim..Ajo perkujdesej si per ushqimin tim,ashtu edhe per punen dhe suksesin tim."

Ai nuk ngurron te permende shprehjen famoze"Pas cdo burri te suksesshem qendron nje grua e suksesshme.".

Me keqardhje i jap ngushellimet e mia per vdekjen e parakohshme te gruas se tij, me xhentilese ai pranon ato dhe vazhdon te me tregoje se frymezimi I tij ka qene dhe mbetet familja dhe epiqendra e saj gruaja e tij… solistja e mirënjohur e muzikës popullore shqiptare qytetare Xhejlane Broqi Koci, e cila me zërine saj të ëmbël kumbues dhe të fuqishëm prej mezosopraneje, dramatike dhe plotësuar me tërë ato nuanca që kërkon kënga qytetare shqipe ka qenë këngëtare e suksesshme e muzikës popullore qytetare dhe ka bë pjesë në gjeneratën e këngëtarëve të njohur siç janë: Nexhmije Pagarusha,Ismet Peja,Liliana Çavolli,Gongje Gashi,Sanije Shala,Muhamet Shala,Adem Ejupi si dhe shumë të tjerë.

Ne jeteshkrimin e saj thuhet se :

"Ajo ka qenë një këngëtare me sens të veçantë për muzikën popullore qytetare e cila karierën si këngëtare e filloi me tingujt e kitarës me të cilën ka luajtur shumë këngë jo vetëm popullore por edhe ato të lehta".

Ka realizuar,kënduar dhe incizuar mbi 250 këngë popullore dhe të komponuara enkas për te kurse në 25 festivalet e Akordeve muzikore ka kënduar mbi 20 këngë dhe ka fitue edhe shpërblime."

Ja si e kujton professor Koci momentin kur gruaja e tij kendoi "Zambaku I Prizrenit"

" Këndoi këngën Zambaku I Prizrenit në fund të këngës u ndien brohoritjet bravo,bravo dhe duar trokitjet frenetike. Ishte kënaqësi e madhe ta ndiesh suksesin e një këngëtare të madhe me këngën autor I së cilës isha unë.Shumë here doli para publikut me kërkesën e tyre të I përsendetur dhe të falenderoi për ato duartrokitje dhe ovacione të shumta."

Me tregon profesori se si kenget e Anita Takes gruaja e tij I ka pas kenduar me kitare dhe ndjej se ka emocion mall nostalgji pertej receptorit..dhe transmetohen edhe tek une..vazhdoj te degjoj rrefimet…

Mesoj se ka kater femije te gjithe me profesione te admirueshem dhe te vendosur ne institucione nga me te njohurat.p.sh vajza e tij Anita ka punuar si kuratore ne MOMA Nju Jork-kush nuk do e kishte zili!…

I kerkoj ndjese per emocionin,por profesori qe ka pranuar faktin, e ka marre jeten te plote me surprizat, castet e saj dhe ecen me kohen ai vazhdon te krijoje e dhuroje art, miresi dashuri, mencuri….
Ate moment kur une ne bregun perendimor te Atlantikut ndjehesha keq qe po flisnim per dicka kaq intime dhe te ndjeshme…profesori ne bregun Lindor, serish me dhuron surpriza, duke me folur per nje emision te tijin ne Radio Kosova ate mbremje. Dhe me thote se nuk do harroje te me dergoje diskun e tij te fundit...ai eshte plot jete, plot energji plot shprese e kreativitet..Nje shpirt I nje artisti te vertete…

Ngelem e habitur…..i uroj suksese, I premtoj se do degjohemi… ul receptorin dhe them :

"Sa njeri I madh , pse e kemi humbur..por jam e lumtur qe dhe pas 50 vjetesh e rigjetem dhe tani le t'i gezohemi vepres dhe suksesit te tij, se bashku me shijimin e veperes se tij magjike…"

Shpresoj te keni lexuar te plote kete rrefim dhe shpresoj te kete sjelle sadopak kenaqesi respekt dhe vleresim per kete figure tonen qe bota e ka cmuar dhe vleresuar prej dekadash…….
Faleminderit!
Merita

Bota e Gruas Shqiptare - FLORA SHALA AMETI - POEZI

Flora Shala Ameti, Suedi

Puthjen që kërkova...

Diellin se putha kurrë...
rrezen e tij me ngrohin ditën
kurse natën me vijnë ne gjume...!

2006, 08, 20 Suedi

Syri im

Cdo ditë zemrën
ma mbushë em dashuri
lotët fillojnë...buzëqeshja
i mbulonë...
syri mbyllet duart shkruajnë,
që ti kur të rritesh
të lexosh, për nënën,
familjen tonë...
Ylli imë...biri im..

2006, 08, 20 Suedi

Per një mike që pata të vetëm...

Pajtimi

Një kushërirë
me thotë; e kush të kërkoj falje...?!
thashë unë; Jo unë, jo unë si kërkoj kujt falje
Derisa s,është gabimi im!
Por të shtrij dorën e pajtimit
bëhem e fortë për nderin dhe respektin tim!
Mendo të jemi të gjithë te fortë
të ligën te përbijmë....!
Engjulli gjithmonë do të fitoj....

2006 07 14 Suedi

Dashurisë

Të dhashë at cka pata
zemrën time
por mund edhe të vdes..
vetëm me ty të mbes....
Të kam thellë në shpirtë
s,mund të rri pa ty...
cdo vend që ishim bashk
i vëj emër....shpirtë...!

1986 verë Kosovë

Bota e Gruas Shqiptare - ELEONORA K.GJOKA - Poezi

Eleonora K. Gjoka , Nju Jork

Shume here njeriu hesht

Shume here njeriu me dhimbje hesht,
Atje ku duhet te therrase me krenari,
Te tregoje krenar, origjinen qe i perket,
Per lidhje gjaku, traditash e per fisni.

U grindem nje dite per nene Terezen,
Ne klase kisha debat me indiane,
Ata me thane se nuk ishte jona
Po ishte bere e tyre ajo ‘’Nane’’

E si mund te ishte e tyre Gonxhja,
Gonxhe ka vetem ne kopshtin Alban,
Se lulet me arome dhe ngjyre te rralle
Jane vetem ato qe lindin nga Doriane.

Por muret e keshtjelles shqiptare,
Ishin te ngurosura, te kycura me vjete,
Trokiti Nene Madhja me kot ta hape,
Por ishte shurdhuar i teri nje shtet.

Trokitjet i shurdheri nuk i degjon,
Ndaj mbeti jashte shtepie Bija Jone,
Te tjere prinder e bijesuan,
Ata qe une sot pa dashje debatoj,

Indianet per Nenen ishin krenare,
Ndaj mua inati me kish marre,
Se trandafillat dhe gonxhet tona,
Lulezuan ne mergimet indiane.

Toka qe lindi Terezen e Skenderbene,
E shume te tjere patriote pene arte,
U bekofte nga shenjtorja e rralle,
Se ne shekuj me dhimbjen qe shtatezane.

© Eleonora K.Cjoka 25 Korrik 2006, N.Y

Bota e Gruas Shqiptare - SEVDIJE REXHEPI - Poezi

Sevdije Rexhepi, Gjilan

Ilirisht

Me shekuj
M’i shkule rrënjët
Dhe shpirtin
Qenien
Gjithmonë ma mohove
Por..
Mendja dhe ndjenja
Shqip ende me flasin
Ilirisht qeshin me ty
Unë në fole shqiponjash
Gjithmonë isha
Dhe do jem këtu.


Mungesë....

Kthej kokën
E kaluara vjen pas
Stepem
Tek shoh përçmimin
E asaj që tërhiqet zvarrë
Në mes të lirisë
Plagëhapur dhe sot
Të vdekurit e gjallë
Të gjallët e vdekur
Në pritje….
Shpresa qan
Dhe loti

S.Rexhepi
Gjilan Gusht 2006

Bota e Gruas Shqiptare-FLORA SHALA AMETI- POEZI

FLORA SHALA AMETI, SUEDI



Pikat e shiut

Si një pupël e një pëllumbi
kur i bjen ashtu në ajër..
pa peshë, pa asnjë ndjenjë
pa parë dritën, as diellin...
pikat e shiut pikojnë...
ashtu si në dritaren e mbyllur...!
prap pikojnë, më të rrebta
me të forta, shumë thojnë...
edhe pse ne gjuhën e tyre
se kuptojmë....
Pupla në ajër... ende
në tokë nuk ra, diku i duhet
të zë vend....e lehtë pa asnjë ndjenjë..
Edhe ajo një ditë ishte si të gjithë,
në krahun e pëllumbit të bardhë
e lumtur sepse ishte si të gjithë....
Pikat e shiut ne dritare vazhdojnë...

2006 08 12 Suedi FSHA

Bota e Gruas Shqiptare-ELDA ANDREA KOKONESHI-POEZI

ELDA ANDREA KOKONESHI, GREQI


Marrezi e kendshme

Dashuria
si nje arie e jetes
na fton ne koncertin e saj.
Notat ndjesore ne pentagram
tingellojne ndjeshem
ne sallen e spektatoreve
kureshtare.

Por vetem te dashuruarit
njohin marrezine e kendshme
LUMTURINE

ELANKO-Gusht 2006

Bota e Gruas Shqiptare- SEVDIJE REXHEPI -POEZI

SEVDIJE REXHEPI, GJILAN,KOSOVE

Përqafim i zërit tënd
( Kushtuar Mësueses Florë)

Qiell shkronjash më fale
Atëherë kur kaltërsi
U dhe syve të mi
Me bardhësinë e shpirtit tim
Retë rrëmbeva
I shtrydha
Nëpër mote
Zëri im
Gjithmonë
Përqafim i zërit tënd
Nëpër dekada
Edhe kur ishe larg
E kalova nëpër shtrëngata
Përkrah të pata TY
Se...ti ishe diku
Duke përcjellur hapat e mi.


Sevdije Rexhepi
Gjilan Gusht 2006

Bota e Gruas Shqiptare - ELDA ANDREA KOKONESHI -Poezi

Elda Andrea Kokoneshi, Greqi

Sot lindi nje foshnje.

Sot lindi nje foshnje,
klithmat rrenqethese te nenes
cane ajrin rrufeshem
me terbimin e nje bishe,
trazuar me te qaren e foshnjes
qe duket sikur thote:

-Ku je nene? S' te shikoj dot?

Dhe nena e merr ne krahe,
i prek dockezat e vogla,
i puth, i perqafon.
Pastaj
nga maja e nje mali te larte
shperthen nje vullkan,
qumeshti-llave nis te dale
dhe toka-buze e zhuritur
llaven-qumesht thith ngadale.

Elanko

Bota e Gruas Shqiptare - Merita B-McC

Thoma Simaku-Individualitet Krijues Nderkombetar

Botuar ne " Illyria" me 11 Gusht 2006


Këto ditë Gjermania, dhe gjithë bota e artit muzikor shijoi edhe njëhere bukurinë dhe forcën magjepëse të kompozimeve tashmë mjaft të vlerësuara të kompozitorit shqiptar Thoma Simaku.Lexuesi nuk përballet për herë të parë me këtë emër, pasi shpesh është shkruar për të dhe suksesin e muzikës së tij. Por herë pas here, ngjarje madhore të karakterit ndërkombëtar zhvillohen dhe ndërsa vendet e ndryshme të mëdha apo të vogla, me famë ose jo, mundohen të përfaqësohen, Shqipëria ka fatin e mirë që në një numër të madh aktivitetesh të tilla, është përfaqësuar denjësisht përmes veprës së kompozitorit Thoma Simaku."Ditët e Muzikës Botërore" po zhvillohet në Stuttgart, Gjermani nga data 14- deri më datën 29 Korrik. Koncerti për Violinë i Simakut ,"Reflexions de la Croix III", përfaqësoi Shqipërinë dhe u interpretua më 18 Korrik në Theaterhaus nga violinistja gjermane Hannah Weirich dhe Grupi i Muzikës Bashkëkohore musikFabrik i Koëln-it - një nga ansamblet më të njohura jo vetëm në Gjermani por në të gjithë Evropën. Në të njejtin program ishin dhe vepra të kompozitoreve nga Rusia, Çekia dhe Lituania. Salla ishte plot dhe vepra e Simakut mbylli koncertin kryesor të ditës - reagimi ishte jo vetëm duartrokitje por edhe ovacione.Ky interpretim u regjistrua nga radio kryesore gjermane (SWR) dhe do të transmetohet në Gusht. Menjëherë mbas koncertit dy gazetare të radios intervistuan Simakun. Ansambli është i shkëlqyer dhe vepra u prit mjaft mirë, të gjithë flisnin për "individualitet".Ndër të tjera, gazeta Stuttgarter Nachrichten e datës 20 Korrik 2006 shkruajti: "Réflexions de la Croix III" e Simakut ishte e vetmja vepër në koncert që domonstroi një individualitet të vërtetë karismatik, sepse kompozitori nuk kish harruar që muzika duhet të shprehë dhe energji emocionale." Premiera e kesaj vepre u dha nga Sinfonietta e Kopenhagës në sallën e Librarisë Mbretërore "Den Sorte Diamant" në Kompenhagë. Për të, gazeta qendrore daneze Politiken shkruajti:"Muzika e Simakut është energjike dhe plot shkëndija zjarri, me një forcë të brendshme mjaft bindëse, me integritet struktural, dhe një karakter të fuqishëm impresionues" .Në Stuttgart, vepra u dallua qartë jo vetëm në kontekstin e këtij programi, por në të gjithë festivalin. Aq më tepër që kjo është hera e tetë që Shqipëria është përfaqësuar denjësisht në këtë festival. I themeluar më 1923 në Salzburg, ky është forumi më i "vjetër" i muzikës së re, dhe për më shumë se 80 vjet zhvillohet çdo vit në vende të ndryshme të botës. Veprat e Simakut janë zgjedhur nga Juria ndërkombëtare në festivalet e vitit 1995 në Gjermani - për herë të parë një vepër shqiptare zgjidhej në këtë festival prestigjoz - 1999 Rumani, 2000 Luxembourg, 2001 Japoni, 2003 Sloveni, 2004 Zvicer, 2005 Kroaci. Ato janë vleresuar mjaft nga kritika (për më shume ju lutem shikoni linket në website-n e mëposhtme).Këto vepra kanë spikatur dukshëm në shkallë festivali. Kjo shumë mirë mund të ilustrohet me faktin që në raportin kryesor të International Society for Contemporary Music (ISCM) për festivalin e vjetshëm në Zagreb, Hyllus për orkestër ishte nga të paktat vepra që është trajtuar në veçanti në World New Music Magazine të muajit korrik 2006, ku është cilësuar si një vepër "plot fantazi dhe cilësi magjepëse". Ndërsa kritiku anglez i gazetës "The Independent" Keith Potter e cilësoi atë si "një vepër e zotëruar, dramatike dhe çuditërisht me një fuqi individuale". Muzika shqiptare jo vetëm që po paraqitet me dinjitet, por tani "ka hyrë" në Evropë - falë Simakut dhe kolegëve të tij të dëgjuar dhe mjaft të talentuar që jetojnë në Shqipëri apo jashtë saj. Në një bisedë, per ta uruar Dr. Simakun dhe për të mësuar diçka më shumë për këtë sukses, duke falenderuar, ai mes të tjerash shprehet:"Në Stuttgart takova mjaft muzikantë nga e gjithë bota që shprehën mjat interes dhe shpresoj se vepra të tjera do të luhen në Germani dhe gjetkë. (Një ensemble hollandez tashmë e ka vendosur që të interpretojë një veper të re në Mars të vitit 2007 në Koëln dhe që do të incizohet në Radio). Sot sapo kam marrë një kërkesë nga Ansambli Alea III në Boston që do të luajnë një vepër në shkurt 2007. Ndërsa ditën e Diel, më 30 Korrik në Cambridge u dha premiera e veprës "des pas chromatiques – homage à Debussy" nga pianistja japoneze me banim në Londër Sayazu." Para disa javësh Simaku ishte prezent edhe në Selanik të Greqisë, ku iu interpretua vepra per kuartet harqesh Nr. 3 'Voci Celesti' – fitues is Cmimit Lutoslawski Award nga kuarteti i mrekullueshëm "Disonart" dhe pastaj ai u kthye në Londër për premierën e veprës 'Ed e' subito sera' luajtur nga "Uroboros Ensemble" i Londrës.Duke mësuar gjithë keto fakte, gjithë këtë informacion, unë shpesh kam folur e shkruar për Dr. Simakun, dhe i kam uruar sukses, por mendoj se ka nevojën e një vemendjeje më të madhe institucionale shqiptare…..kur bota i gezohet suksesit të tij, Shqipëria, të paktën le të "çlodhet " një moment dhe le t'i gëzohet suksesit të bijve të saj që i rrisin vlerën jo vetëm vetes por edhe kombit…
Per më shumë për Dr. Simakun shihni kete adrese elektronike
http://www-users.york.ac.uk/~ts8

Merita Bajraktari McCormack

Bota e Gruas Shqiptare-RAIMONDA MOISIU-POEZI

Raimonda Moisiu
Hartford,CT,SHBA

Poezi


TË DUA!

Enderr?
Vërtet të ishte ëndërr për mua
Kur ti më more në krah lehtas?
Më pëshpërite, më vjen keq për ty,
Ke shpirt të mirë, TË DUA!

Shpresë?
Përmes mërzisë që po kaloja
Ajo ishte një burim a krua;
Një shpresë e re e lindur
Me ty që të thashë TË DUA.

Det?
Po det pambarim dashuria jonë,
Këngë që s'ndalet kurrë,
Fener drite që kurrë s'u shua
Në dallgët e detit të trazuarë
Prandaj TË DUA.

Qiell?
Po një qiell të tërë të kaltër
Brënda syve tanë bojëqielli.
Të ishte një copë qielli a thua
Në yllesinë e dashurisë?
Si të mos të them TË DUA?!

Jetë?
Po, një jetë e zjarrtë
Që s'mund të ndizej pa ty
Si dy qënije të dashuruara.
Filizi jonë i bukurisë u rinua
Dhe unë tërë jetën e jetës
Do të them TË DUA!

Diell?
Po diell që më ngroh çdo çast
Dhe më ndricon fluturimin në jetë.

Ëndërr, Shpresë, Det, Jetë dhe Djell;
Fllad që më ledhaton përherë mua.
Prandaj do të thërras aq fortë,
TË DUA! TË DUA! TË DUA!

TRISHTIM

Një trishtim më ka pushtuar befas
Dhe veten e ndjej krejt të vetmuar,
Më duket sikur gjithkund jam e tepruar
Dhe ënderra ime është duke ikur fshehtas.

Në një qoshe, një vënd ze qysh në agim,
Dhe vetja më duket atje krejt e harruar.
Marr vesh që askush s'më kanë kuptuar
Ndaj ul kokën duke vajtuar fatin tim.....

VETËM SHIRAT E DINË

Papritur shirat filluan
Dhe unë tani e vetme rri;
Për ty mendoj ore e çast.
Dashuria është lumë i rrëmbyerë
Nuk është një vah;
Merre guximin me vehte
Dhe eja se unë të pres
Të më çfaqesh, pra.

E ndjeja që do vinte kjo ditë
Si dallendyshet që ndjejnë shinë,
Ndaj dhe në qetësi
Ndarjen me retë e prisja,
Megjithatë më ka marrë malli.

A do të vish në ndonjë stinë?
Oh vetë nuk përgjigjem dot,
Këtë veë shirat e dinë.
Shumë re ikën të tjera vijnë
Dhe unë duke vështruar rri,
Kam shpresë,se ndoshta midis stinëve
Papritur mund të çfaqesh ti.

PRES...

Të pres.....,
3 orë, 3 muaj, 3 vjet,.....vite...vite....
Ndoshta edhe më shumë.
Të gjitha sekondat më duken SHEKUJ.
Të pres me ankth të pres;
Më dridhen duart si të një qindë vjeçareje
Prej padurimit tortura s'më lë.
...Ne pritje jam edhe pse e di
se ku prehesh ti,
Edhe pse e di që nuk m' vjen më.


TE DUASH NUK ESHTE MEKAT

Më dole përsëri shpresë përmes mërzisë,
Më dole si një ëndërr a si vegim.
Ah, për shpirtin që po vuan, pak mëshirë,
Ah, për trupin që po tretet, pak agim.
Si nuk paske apak gjynah
për shpresën që është në errësirë!
Dashurinë mos vallë e quan mëkat
e prej mëkatit më mban mëri?
Ti nuk je shpirtërisht pa fat
Të vuash kaq shumë në pafundësi
Por, në rast se je pesimist, i dashur
Atëhere ti s'bën gjë tjetër veçëse një mëkat.
Por përsëri ti do mendohesh njëherë
Për vuajtjet që ti ke hequr në këtë botë.
Të duash një GRUA,s'është mëkat asnjëherë,
Të vuash për TË
Nuk është dobësi por fuqi e plotë.


PERSE NUK VJEN?

Perse nuk vjen.......?
Shoh dallendyshet qe ikin larg
Dhe gjethet qe jane zverdhur ca nga ca.
Tutje mbi vreshtat pa leng rrushi bryma lag;
Perse nuk vjen, pse nuk vjen pra?

Eja! Merrme ne krahet e tua;
Me adhuro,me ledhato,me pushto,
Fort e me fort shterngome dhe beju burre!
Pse nguron, a nuk e di sa te dua?!
Mbame te lutem te mos me marre vjeshta kurre!
Tek ty ka vetem Pranvere dhe koka s'me dhemb
Mbi gjoksin tend, atje filizi im le te cele,
Vetem atje as nje dimer i eger s'me tremb.

Vjeshta fushat i zverdh,
Malet shume i zvogelon,
Rrafshnaltat i le shkrete perreth,
Vetem ndonje reptil i vonuare gjarperon,
Dhe gjethet bien ca nga ca...
Ne dhimbjen qe dhemb nga pritja;
Perse nuk vjen,pse nuk vjen pra.

Bota e Gruas Shqiptare-ILIRE ZAJMI -POEZI

ILIRE ZAJMI, KOSOVE

Poezi

NINULLË

Fli në krahët e hënës
Këndo melodinë e diellit
Nanurit gjuhën e mëmës
Ti fëmijë i lindur
Me një copë atdheu në gji!

Nina nana

Në çerdhe shqiponjash fli o bir
Pas fluturave të purpurta ngarend
Këndoj tokës bukës e gurit
Fëmijë i lindur
Me këmishën e gjarpërit të shtëpisë.

Fli mami mos ke frikë
Dardanisë antike askush qetësinë nuk ia prish
Ushtarët e plumbtë moti vdekur kanë
ujqërit i shfarosi gjuetari
e përrallës së Kësulkuqes moderne
as fëmijët më nuk i besojnë.

Bota e Gruas Shqiptare-KEZE (KOZETA) ZYLO INTERVISTE ME AT ARTUR LIOLIN

Botuar ne gazeten "Illyria"4/7/2006
Keze (Kozeta) Zylo
http://us.f365.mail.yahoo.com/ym/Compose?To=kzylo@yahoo.com
http://www.albanianliterature.org/

INTERVISTË ME AT ARTHUR LIOLIN

Pas Prillit të 1939-es Noli mendonte dhe përkrahte idenë e "Bashkimit te Shenjtë" për rikthimin e Zogut pas Luftes së Dytë Botëerore, se besonte që më mirë të kishim një Shqipëri të pavarur sesa një shtet të asimiluar nën Italinë Fashiste të asaj kohe.

Me shumë emocion e kemi pritur takimin sot me Ju, si ndiheni midis studentëve te Globe Institute of Technology?

Ju mirëpresim ne çdo kohë. Është një gëzim i veçantë kur na vinë vizitorë nga të gjitha krahinat e Shqipërisë. Në këtë kishë ne kemi një thesar të historisë amtare të përbashkët që kemi trashëguar këtu në Amerikë dhe jemi të detyruar ta shpërndajmë dhe te njihen të gjithë brezat me këtë punë të vyer të diasporës shqiptare.

Si lider i Kishës ortodokse shqiptare Shën Gjergji, ikona e ortodoksizmit shqiptar, të themeluar nga Fan Noli, si po e vazhdoni rrugen e tij?

DUKE I SHËRBYER POPULLIT DHE ZOTIT.

Në dy dekadat e fundit ka pasur një fluks të madh shqiptarësh në Boston, si i ka pritur Kisha juaj ata vetëm si ortodoksë apo si shqiptarë në radhë të parë?

I kemi pritur dhe i presim si motra dhe vëllezër bashkëkombas, pa dallim feje.
Siç e dini virtyti i mikpritjes eshte jo vetëm detyrë e besimtarit, por edhe traditë e lashtë shqiptare. Ky është një rast i shkëlqyer për të shkëmbyer eksperiencat tek njëri-tjetri, anën shpirtërore dhe kulturore si dhe për të forcuar zërin e shqiptarëve në hemisferën Perëndimore.
Në përgjithësi, koha për të ndihmuar emigrantët konkretisht ka mbaruar, me përjashtim për të lehtësuar probleme specifike. Konkretisht shqiptarët që kanë ardhur pas rinisjes së marrëdhënieve të mira me SHBA-në kanë ndihmuar dhe ndihmojnë njeri-tjetrin në çdo pikëpamje, si nga ana materiale ashtu dhe kulturore.
Të ardhurit përshtaten shumë shpejt në shoqërinë këtu duke formuar shkolla të trashëgimisë shqipe si dhe janë zgjedhur si zyrtarë tek Faltoret.
Na gëzon zemra kur shohim të dy palët së bashku duke mësuar dicka prej njëri-tjetrit.

A keni studentë shqiptarë që po vazhdojnë Universitetet Teologjike te sponsorizuar nga Kisha Juaj dhe ka prej tyre që janë kthyer në Shqipëri?

Kemi disa studentë që nën hijen e peshkopaës sonë po vazhdojnë studimet nëpër akademitë ortodokse në New York, Pennsilvany, Boston si dhe në Durrës.
Disa prej këtyre studentëve janë me prejardhje shqiptare, kurse disa të tjerë janë krejt amerikanë që janë rritur në dioqezën tonë.
Një prej këtyre studentëve është diplomuar në Boston dhe është kthyer në Shqipëri, I cili sot punon si Episkopi i Korçës. Kurse imzot Nikoni I Bostonit në bashkëpunim me Kryepeshkopin Anastas Janulatos ka propozuar: se çdo seminarist prej këtu duhet të kalojë një periudhë në shkollën Orthodokse “Ngjallja” në Shën Vllash të Durrësit.

Ju jeni një personalitet i Kombit tonë dhe i Kishës Orotodokse shqiptare, çfare lidhjesh keni me kishën autoqefale të Shqipërisë dhe konkretisht me Kryepeshkopin Janulatos?

Kryepeshkopata jonë është pjesëtare e Kishës Orthodokse Autoqefale në Amerikë. Kështu, sipas kanuneve Kisha e Shqipërisë dhe Kisha e Amerikës janë dy juridiksione praktikisht të pavarur administrativisht, por shpirtërisht të bashkuar, sicdo kishë autoqefale në botë.
Imzot, Lumtëria e Tij Anastasi Janulatos ka vizituar katedralen tonë si dhe imzot Peshkop Nikoni u mirëprit në Tiranë në muajin Maj kur udhëtoi për të parën herë në Atdhe.
Të dy hierarkët bashkëmesuan dhe kaluan takime të ngrohta me një bisedim të frytshëm.
Kemi marrëdhënie shumë të mira dhe shpresojmë se kjo është për të mirën e të gjithëve:
të besimit tonë, të shtetit shqiptar dhe të popullit në përgjithësi.

C'qëndrim keni mbajtur me zhvarrimet që u bënë në fshatin e Përmetit nga prifti i fshatit me fe ortodokse?

Prej së largu nuk kemi të dhëna konkrete dhe në fakt nuk është puna jonë të ndërhyjmë atje ku nuk kemi pergjegjësi. Gjithashtu problemi në fjalë duket si shushatje e kompleksuar nga çështjet e tjera të pronës, të moskokëçarjeve, të frikës etnike, si detyra të vonuara që pastaj u derdhën dhe u magnifikuan në masmedian shqiptare.
Nga lajmet zyrtare kishtare shpresojmë se kleri i atjeshëm ka bërë detyrën e tij në një rast delikat. Në thelb, ky problem na duket një çështje që e ka për detyrë qeveria shqiptare ta zgjidhë, sepse propozimi u nis me nje marrëveshje midis zyrtarëve të qeveritarëve fqinj.

Cfare lidhjesh keni me organizatat e tjera shqiptare në Amerikë, qoftë fetare apo politike?

Lidhjet që Kryekisha jonë kishte dhe ka gëzuar për vite me radhë me faltoret shqiptare pa dallim feje, si dhe me organizatat kulturore dhe etnike, janë marrëdhënie të forta dhe të mira.
Këto marrëdhenie vazhdojnë dhe sot me një frymë miqësie dhe bashkëpunimi në çdo rast ku ka nevoje humanitare ose kombëtare.
Kisha nuk merret me partitë politike dhe ruan rezervën e saj në këto aspekte, sepse është jashtë kompetencës sonë. Në fakt, besoj se Institutet fetare kanë më shumë kredibilitet kur nuk merren drejt me probleme politike se ato janë të perkohshme, dhe kisha merret me çështje shpirtërore dhe të përjetshme.
Roli dhe konshienca e Kishës është më shumë, ashtu si ndërgjegjja e Kombit që jep largpamësi, balancim dhe ekuilibrim në shoqërinë ku vepron.
Megjithatë, është domethënëse se disa cështje në jetë lidhen dhe derdhen nga një fushë në tjetrën. Por përpiqemi kurdoherë të mbajmë një gjakftohtësi dhe objektivitet prej politikës. Edhe në kohën kur udhëhiqte Fan Noli, ai kishte kujdes t’i ndante duke mbajtur mitrën e Kishës për çështje fetare dhe kapellen e Vatrës për çështje kombëtare.
Sot e shohim me të përshtatshme për Klerikët që të jenë të distancuar nga probleme që janë jashtë sferës së besimit. Ndihemi më mirë kështu.

A ka kisha të tjera ortodokse shqiptare në Boston dhe çfarë bashkëpunimi keni me to?

Peshkopata jonë ka 13 kisha në SHBA, kurse në qytetin e Bostonit kemi 3 famullie.
Dy janë nën hijen e Peshkopatës sonë, dhe 1 është nën hijen e Patrikanës së Stambollit.
Kleri dhe besimtarët e të tre kishave të qytetit tonë kanë marrëdhënie të mira në veçanti në çdo rast që kërkon bashkëpunim.
Famullitë janë formuar dekada më parë me kushtetutat kishtare dhe ligjore të tyre për të kontrolluar organizatat e tyre.

A keni pasur takime Ju personalisht apo dhe ndonjë anëtar i Kishes tuaj me anetarë të ish rregjimit komunist në Shqipëri, dhe si e shikonit izolimin total dhe shkatërrimin e fesë që bëri qeveria komuniste në atë kohë?

Kam udhëtuar për në Atdhe në vitin 1988 për të parën herë, dhe kam pasur bisedime me zyrtarë të shtetit të asaj kohe, të Akademise së Shkencave, të Universitetit, të Muzeut dhe Bibliotekave të ndryshme, Arkivin Kombëtar, etj.
Përsëri më ftuan në vitin 1989 dhe sic e dini kam udhëtuar disa herë më vonë me udhëtime kulturore, arsimore dhe misionarësh.
Qëllimi ynë ishte krejt thjesht e qartë: Te rikrijonim lidhjet pas nje shkëputje shumë të gjatë, midis vendit ku jetojmë me vendin e paraardhësve tanë.
Mejtimi ynë është se çdo ankim mund të zgjidhet me kohë e me bashkëbisedime.
Në fund asnjë pale nuk fiton nga izolimi dhe mosbisedimi.
Në poezinë e Xhon Dunnit shkruhet: "ASNJËNJERI ËSHTË ISHULL"
E pashë si gjynah të madh se traditën tonë të shtrenjtë për bashkëjetesë fetare e zhdukën me ligj, dhe kjo ishte një humbje e rëndë për cdo individ si dhe për imazhin e Kombit.
Është e vërtetë se keqpërdorimi i fesë shpesh herë sjell probleme shoqërore, por në thelb jane sfida per të kapërcyer dhe për të qartësuar besimin për të gjithë.
Këto shkatërrime të strukturës fetare dhe të ndërtesave më të vjetra dhe të bukura në Ballkan, kanë lënë një barrë të rëndë mbi supet e popullit dhe të besimtarëve sot.
Megjithatë kemi shpresë për kohën e ardhshme. Çdo qeveritar i lartë ose i thjeshtë na ka pritur atje dhe njëkohësisht janë mirëpritur këtu.
Mjaft Diplomatë, piktorë, mjekë, qeveritarë dhe vizitorë nga Shqipëria janë mirëpritur në kishën e Bostonit. Këtë e kemi jo vetëm detyrë por edhe një kënaqësi shpirtërore.

Ishte Noli i shkëputur nga politika dhe kur u vesh si Prift?

Zyrtarisht Noli ishte i shkëputur nga politika kur u kthye ne SHBA pas 30-s, por kjo nuk do te thotë se nuk u interesua për të mirën e kombit ose për shtetin shqiptar.
Përkundrazi vazhdoi të kishte bisedime, të jepte këshilla dhe opinione në raste të ndryshme kur kërkonin mejtimet e tij të vlefshme, e cila për të ishte një litar i tendosur.
Kështu ka ndodhur dhe me Papa Gjon Palin II-te, në një anë mbante distancë dhe nga ana tjetër nuk e mohonte dot kujdesjen që kishte për vendin e tij Poloninë.
Interesante është që dy klerikë të mëdhenj ishin shkencëtarë, merreshin me teatër në rininë e tyre, shkruanin poezira dhe kishin një pamje dhe respekt popullor.
Të dy këto figura tepër të rëndësishme kanë një pozitë të vecantë për kombet e tyre respektive.

Cili është qëndrimi Juaj në lidhje me mbretin Zog, i cili dihet që ka qenë një nga kundërshtarët e mëdhenj të Fan Nolit?

Historia është një zinxhir i pandërprerë. Kështu në bibliotekën dhe arkivin tonë kemi të dhëna për cdo periudhë të historisë shqiptare.
Është e vërtetë që Imzot Noli dhe Ahmet Zogu kishin ndryshime pikëpamjesh në fushën politike.
Studimet dhe librat për atë kohë janë shumë dhe të larmishme.
Ka dhe raste kur të dy kishin një lloj marrëveshje: përshembull në vitin 1937 kur erdhën motrat e Zogut ne Boston ato erdhën menjëherë në Kishën e Shën Gjergjit për të vizituar Imzot Nolin.
Pas Prillit të 1939-es Noli mendonte dhe përkrahte idenë e “Bashkimit te Shenjtë” për rikthimin e Zogut pas Luftes së Dytë Botëerore, se besonte qe më mirë të kishim një Shqipëri të pavarur sesa një shtet të asimiluar nën Italinë Fashiste të asaj kohe.
Sic e dini historia mori një rrugë tjetër. Ne fillim Noli shpresonte se partizanët dhe qeveria e Enver Hoxhës do të kishte një frymë egalitare në përputhje me principet e tij të Revolucionit Demokratik të 1924-es. Besoj se shumë prisnin të njëjtin rezultat,
por historinë e vërtetë e dinë më mirë ata dhe ato që jetuan brenda atij sistemi totalitar pas Lutës së Dytë.
Në thelb, Noli punonte dhe shpresonte për një shtet shqiptar të lirë dhe të pavarur, tamam si e gjeti këtu kur erdhi në 1906.

Si e shikoni Pavarësinë e Kosovës dhe cilat janë përpjekjet që ka bërë kisha juaj për Kosovën Martire?

Shumica e diplomatëve sot thonë se nuk ka rrugë tjetër përveç një Kosovë të pavarur, për të mirën e popullit të atjeshëm si dhe për stabilizimin e rajonit.
Besoj se shtetet e Gadishullit Ballkanik kudo në Europë si dhe jashtë saj e kanë kuptuar mirë këtë nevojë.
Për këtë qëllim qeverisja e Kosovës do të kërkojë një qëndrim aktual dhe largpamës të gjerë që respekton të drejtat e të gjithë banorëve të Kosovës dhe që përmbledh gjithë faktorët më të denjë për një shtet demokratik.
Kjo kërkon një maturi të thellë dhe kuptojmë se largpamësia nuk vjen kollaj pas tragjedisë njerëzore që ndodhen në fund të viteve 90-te, prandaj kërkon një qeverisje të ndershme dhe të suksesshme.
Megjithëse Kisha jonë nuk merret me çëeshjet politike, por për çështjet humanitare dhe për të drejtat e njeriut ju është përgjigjur në çdo rast që kanë pasur nevojë bashkatdhetarët tanë.

Ju flisni një gjuhë të kulluar shqipe sikur të keni lindur në Shqipëri, si keni arritur ta përvetësoni kaq perfekt?

Më duket se më bëni qejfin.
Shqipen që unë përdor sot e kam mësuar në pëqinë e gjyshes, por më shumë duke lexuar librat fetare gjatë shërbesave dhe duke iu falur Zotit si shërbëtori i Tij në meshë.
Ndërkohë interesohem shumë për gjuhësinë tonë dhe vazhdoj të mësoj më shumë duke bidseduar me shqiptarët që kanë ardhur në dekadat e fundit në SHBA.
Ne kemi nga të mësojmë dhe të frymëzohemi, le të marrim shembullin e Nolit i cili vazhdoi me mësimet univeristare gjer sa ndërroi jetë.
Gjithashtu unë e kam zakon të lexoj çdo mëngjes në Internet disa gazeta që botohen në Atdhe. Ashtu siç bënin emigrantët e parë shqiptarë në fillim të Shekullit 20-te, po ashtu bëj dhe unë për të mësuar gjuhën e bukur dhe të ëmbël shqipe.

Së fundi c'mendim keni për gazetën "Iliria"?

Gazeta "Iliria" dhe redaktorët e saj duhen lëvduar për punën e tyre, se kjo gazetë mbush një nevojë të domosdoshme për të informuar jo vetëm shqiptarët këtu dhe kudo por edhe për të ngritur në skenë problemet tona për audiencën Amerikane dhe ndërkombëtare.

Ju faleminderit për Intervistën At Arthur Liolin dhënë për publikun shqiptar!

Ishte në nderin tim t'ju përgjigjesha pyetjeve tuaja interesante për publikun shqiptar Zonja Zylo!