Nga VERA PELAJ-Radio BLUESKYLIVE-KOSOVE
Intervistė ekskluzive - Agim Vinca - me rastin e botimit tė librit“Kėnga e Hapur”
Letėrsia shqipe sot, ėshtė aty ku janė shqiptarėt, aty ku ėshtė gjuha shqipe, aty ku jemi ne nė pėrgjithėsi. Letėrsia shqipe sot, krijohet nė kushte pak mė tė mira sesa qė ėshtė krijuar dikur. Jo materiale por nė planin e lirisė krijuese sepse sot edhe nė Shqipėri edhe nė Kosovė edhe nė viset shqiptare, Maqedoni e gjetkė nė diasporė, shkrimtari shqiptar nuk e ka mė atė qė thashė “Shpatėn e “Damokleut”, mbi krye, nuk e ka censurėn./Agim Vinca/
Prof. Dr. Agim Vinca, u lind mė 1947, nė Veleshtė tė Strugės sė Maqedonisė. Studioi Gjuhėn dhe Letėrsinė Shqipe, nė Universitetin e Prishtinės. Ėshtė poet, studiues i letėrsisė dhe ligjėrues i letėrsisė bashkėkohore, nė Universitetin e Prishtinės. Prof. Dr. Agim Vinca, ditė mė parė, botoi librin mė tė ri “Kėnga e Hapur”, qė ėshtė njė antologji e komentuar. Kėtė antologji tė komentuar e pėrbėjnė gjashtėdhjetė e pesė poetė, gjashtėdhjetė e pesė poezi, gjashtėdhjetė e pesė ese. Njė parathėnie interesante dhe njė pėrmbyllje origjinale. Jeronim de Rada, Zef, Seremebe, Gjergj Fishta, Fan S. Noli, Migjeni, Petro Marko, Din Mehmeti, Fatos Arapai, Ali Podrimja, Sabri Hamiti, Dritėro Agolli, Ismail Kadare, Mimoza Ahmeti, Xhevahir Spahiu, Azem Shkreli, Tahir Desku, Visar Zhiti etj, janė disa nga autorėt nė mesin e tė pėrzgjedhurve me kriteret estetike, qė Agim Vinca i plason nė kėtė antologji me koment. Agim Vinca ėshtė autor i njė numri tė madh librash. Librat me poezi janė: “Feniksi” 1972, “Bregu i mallit” 1975, “Nė vend tė biografisė” 1977 “Buzėdrinas”, 1981;1984, “Arna dhe ėndrra” 1987, “Kohė e keqe pėr lirikėn” 1997, “Dri”, 1999, “Sonet i vetmuar” 2001. Librat me kritikė letrare tė Agim Vincės janė: “Aspekte tė kritikės…”, 1977 “Qasje” 1980, “Struktura e zhvillimit tė poezisė shqipe ( 1945 – 1980), 1985; 1997, “Orėt e poezisė”, 1990, “Alternativa letrare shqiptare, 1995, “Kurs i teorive letrare”, 2002, “Panteoni i ideve letrare” 2002, “Letėrsia bashkėkohore shqiptare (bashkautor), 2002. Publicistikė: ”Populli i pandalur”, 1992, “Shqiptarėt mes mitit dhe realitetit”, 1997. Antologjitė: ”Nga poezia bashkėkohore shqipe…”, 1985, ”Dritėro Agolli, Lirikat e vjeshtės”, 2002, “Din Mehmeti, Klithmė ėshtė emri im”. Pėrkthimet: R. Tagora, Gitanjali, B. Breht, Baladė gjermane dhe B. Dimitrova, Ballkaniada.BLUE SKY: Libri juaj i fundit titullohet “Kėnga e Hapur”, qė nė tė vėrtetė ėshtė njė antologji e komentuar. Njė album poezish me koment. Pse ?AGIM VINCA: Ky libėr ėshtė njė antologji por, ndryshe nga antologjitė e tjera qė botohen zakonisht nė mjedisin tonė. Ėshtė njė antologji e komentuar. D.m.th, libri pėrmban poezi tė poetėve shqiptarė prej Jeronim de Radės e kėndej, dhe pėr ēdo poet, pėr ēdo poezi, unė e kam parė tė udhės tė bėjė edhe njė shkrim kritik nė formė komenti apo eseje, duke u pėrpjekur qė t’i zbulojė vlerat e asaj poezie dhe tiparet e individualitetit krijues tė atij poeti. Sigurisht nė mėnyrė tė thuktė, koncize sepse hapėsira ka qenė e kufizuar. E kam parė tė udhės ta bėjė kėtė, pėr arsye se poezia nė pėrgjithėsi dhe veēanėrisht poezia moderne, nuk komunikon edhe shumė lehtė me lexuesin. Kėshtu qė, nėpėrmjet komenteve qė i shoqėrojnė poezitė e zgjedhura nė kėtė libėr, unė bėj pėrpjekje qė lexuesve, veēanėrisht tė rinjve, studentėve, nxėnėsve, por edhe pedagogėve tė tyre, t’ua zgjas dorėn, t’iu ndihmojė, qė ata tė arrijnė tė komunikojnė mė mirė me poezinė shqipe, tė arrijnė tė depėrtojnė, mbase mė lehtė nė botėn enigmatike tė poezisė.BLUE SKY: A e plotėson ky libėr vakumin e antologjive nė letėrsinė tonė ?AGIM VINCA : Nė kėto dhjetė - pesėmbėdhjetė vitet e fundit, nė hapėsirėn kulturore shqiptare nė Prishtinė, nė Tiranė por edhe nė Shkup, janė botuar njė numėr i konsiderueshėm antologjishė tė llojeve tė ndryshme, nga autorė tė ndryshėm. Ka antologji me karakter historik, ka antologji me karakter tematik, ka nganjėherė edhe antologji me kritere jo shumė stabile. Ėshtė e drejtė e ēdokujt t’i qaset poezisė edhe formave tjera krijuese dhe tė bėjė njė pėrzgjedhje. Fjala antologji nė zanafillė, e ka kuptimin e njė kopshti me lule, ose tė njė buqete me lule dhe ēdo antologji ėshtė shprehje e shijeve, kritereve, formimit shpirtėror, krijues, intelektual tė autorit. Unė mendoj se nuk mė takon mua tė them se a e plotėson vakumin e antologjive ky libėr por, siē shihet nga reagimet e deritanishme, sado qė libri nuk ka shumė kohė qė ka dalė, ėshtė pritur si njė libėr qė, siē ėshtė thėnė, i ka munguar antologjisė shqipe dhe si njė antologji specifike, ku krahas poezive, krahas pėrzgjedhjes janė edhe esetė, komentet, tekstet shoqėruese, pėrcjellėse tė poezive. Me kėto, ky libėr kryen njė rol tė dyfishtė. Rolin e prezantimit tė vlerave kulmore tė poezisė shqipe, tė atyre qė shpesh herė nė gjuhėn bisedore por edhe nė kritikėn letrare, i quajnė perla. Por, luan edhe rolin e interpretimit, leximit ose tė themi mė mirė, pėrpjekjes pėr t’u hapur ato. Sė kėndejmi edhe titulli i librit ėshtė, “Kėnga e Hapur”. BLUE SKY: Mbi ēfarė kriteresh e keni bėrė pėrzgjedhjen e poezive nė libėr?AGIM VINCA : Ky libėr e ka njė histori relativisht tė gjatė, njėzetvjeēare. Libri fillimisht ka filluar nė vitet ’80-tė, ’83 – ’85, si njė rubrikė e pėrdyjavshme nė gazetėn e studentėve “Bota e Re”. Qė atėherė kam pasur idenė qė prej asaj rubrike “Albumi Poetik”, tė bėjė njė antologji tė tillė po me kėtė titull. Punėt erdhėn si erdhėn mė vonė nė vitet ’90-tė, me ri-okupimin dhe deinstitucionalizimin e Kosovės, kėshtu qė ky projekt u shty deri tani. Nė verė tė vitit qė shkoi, nė bisedė me disa miq tė mi, nė mesin e tė cilėve edhe ata qė dikur kanė qenė redaktorė ose bashkėpunėtorė tė gazetės “Bota e Re”, vendosa qė kėtė libėr ta finalizojė. Kriteret mbi tė cilat ėshtė mbėshtetur libri, sigurisht i kam shpjeguar nė parathėnie. Kjo ėshtė njė antologji ku janė pėrzgjedhur me vlera tė veēanta estetike tė poetėve shqiptarė prej De Radės, mė tė cilin fillon siē thuhet ajo qė ne e quajmė, poezi e re shqipe. E re nė kuptimin, poezi qė vjen pas poezisė sė vjetėr tė letėrsisė mesjetare dhe arrij deri te poetesha e talentuar bashkėkohore, Mimoza Ahmeti. Prej secilit poet ėshtė zgjedhur nga njė poezi, jo mė shumė, ėshtė njė pėrjashtim, Karmell Kandreva, njė poet arbėresh dhe secila poezi shoqėrohet me koment, prandaj edhe quhet antologji e komentuar. Kriteret mbi tė cilat jam mbėshtetur unė, janė nė radhė tė parė kritere estetike. Kujtoj qė tė gjitha kėto poezi, ose nė mos tė gjitha, pjesa dėrmuese absolute e tyre, janė krijime me vlera tė padyshimta estetike. Kriter tjetėr sigurisht ėshtė edhe rėndėsia e autorit ose edhe e poezisė nė sistemin e vlerave tė letėrsisė shqipe nė procesin e zhvillimit tė saj. Nganjėherė edhe popullariteti i akėcilės vjershė, receptimi i gjerė qė ka pasur ajo nė rrjedhėn e kohės, nė letėrsinė dhe kulturėn shqiptare. Tė gjitha kėto, unė kam bėrė pėrpjekje t’i ngjiz, t’i sintetizoj dhe natyrisht renditja ėshtė mbi bazė kronologjike sipas vitit tė lindjes sė autorėve. Libri sigurisht ka njė tėrėsi, ka njė sistem tė cilin mė mirė do ta zbulojnė vet lexuesit dhe jo unė si autor, sepse thuhet se autori nuk duhet tė flasė shumė pėr veprėn e vet.BLUE SKY : Profesor, gjatė fushatės diferencuese nė vitet ’80-tė, ju nuk u kursyet si intelektual shqiptar, me integritet moral dhe kapital krijues. Pėr juve pritej dėnimi, madje edhe largimi nga procesi mėsimor. Ēka do tė na thoni mė shumė pėr kėtė pėrvojė ?AGIM VINCA : Ky libėr mua, besoj edhe kolegėt e mi, miqtė e mi, mbase edhe lexuesit pak mė tė moshuar, i kthen nė njė kohė tė vėshtirė, siē ishte ajo pas vitit 1981, kur Universiteti i Prishtinės ku unė punoja, u vu nė shėnjestėr tė strukturave shtetėrore dhe politike. U quajt, bastion i nacionalizmit shqiptar. Njė pjesė e profesorėve, nė mesin e tė cilėve edhe unė, u vunė nė listat e ashtuquajtura “Tė zeza”, tė komitetit qė duhej tė merreshin nė pėrgjegjėsi pėr shkak tė, siē thuhej fillimisht, ngarkesės me nacionalizėm. Mė vonė u modifikua pėr shkak se ne nuk e kishim luftuar nacionalizmin dhe separatizmin shqiptar. Mu nė atė kohė, unė vazhdoja tė bėja punėn time pavarėsisht nga ajo atmosferė ankthi, shqetėsimi, nga ajo ???Shpata e Damokleut“, qė na rrinte mbi krye. Vazhdoja punėn nė universitet me ligjėratat pėr letėrsinė bashkėkohore shqipe, veēanėrisht pėr poezinė. Bėja edhe rubrikėn “Albumi poetik” tek “Bota e Re”. Botoja sigurisht edhe ndonjė libėr. Qėllimi im ishte qė, duke e mbajtur atė rubrikė, prej sė cilės ka ardhur mė vonė ky libėr, tė mos ndėrpritej komunikimi kulturor, letrar midis Tiranės dhe Prishtinės, sepse strukturat partiake shtetėrore tė ish Jugosllavisė, kishin marrė vendim qė ky komunikim tė ndėrpritej. Ata e kishin parė si tė dėmshėm, si njė mundėsi e indoktrinimit tė rinisė shqiptare, veēanėrisht tė studentėve. Natyrisht qė kultura shqiptare ėshtė njė, letėrsia shqipe ėshtė njė. Unė bėja pėrpjekje qė krahas poetėve tė trevės sonė kėtu, t’i prezantoj herė- herė edhe poetėt qė krijonin nė Tiranė, nė mėnyrė qė tė mos ndėrpritej krejt ai komunikim. Unė nuk e proklamoja kėtė por, njė nga shtytjet e mia tė brendshme si studiues i letėrsisė, si poet, si intelektual shqiptar, ishte edhe kjo. Natyrisht, kjo nuk shihej me sy tė mirė nga struktura tė caktuara por, ne megjithatė arritėm qė kėtė situatė ta mbijetojmė, falė pėrpjekjeve tona tė pėrbashkėta. Ato struktura qė na kishin vėnė nė lista tė zeza, dikur e bėnė tė veten. Proceset u zhvilluan nė atė mėnyrė qė u shpėrbė edhe shteti, federata jugosllave dhe u ndryshuan kriteret. Ne pastaj e zhvilluam punėn siē e dini edhe ju, jashtė objekteve mėsimore. Ky libėr, nė parathėnie e kujton atė atmosferė, atė kohė dhe mua mė ngjall emocion dhe kujtime, pėrveē tjerash.BLUE SKY: Ku ėshtė letėrsia shqipe sot ?AGIM VINCA : Kjo ėshtė njė pyetje pak e gjerė. Letėrsia shqipe sot, ėshtė aty ku janė shqiptarėt, aty ku ėshtė gjuha shqipe, aty ku jemi ne nė pėrgjithėsi. Letėrsia shqipe sot, krijohet nė kushte pak mė tė mira sesa qė ėshtė krijuar dikur. Jo materiale por nė planin e lirisė krijuese sepse sot edhe nė Shqipėri edhe nė Kosovė edhe nė viset shqiptare, Maqedoni e gjetkė nė diasporė, shkrimtari shqiptar nuk e ka mė atė qė thashė “Shpatėn e “Damokleut”, mbi krye, nuk e ka censurėn. Autocensurėn mbase mund ta ketė por, ajo ėshtė individuale. Sot letėrsia shqipe krijohet mbi bazėn e pluralizmit estetik. Shoqėria jonė ėshtė nė fazėn e pluralizmit politik prandaj, letėrsia dhe kultura shqiptare ėshtė nė fazėn e pluralizmit estetik. S’ka mė tema tė ndaluara, s’ka mė tabu prandaj, krijuesi mund ta zgjedh vet edhe temėn edhe presedeun edhe tė gjitha. Kjo natyrisht nuk do tė thotė se letėrsia shqipe vetvetiu ka bėrė hapa tė mėdhenj. Letėrsia shqipe ka shėnuar edhe nė kėto 15 vite tė periudhės post komuniste rezultate. Ka vepra nė poezi, nė prozė, nė kritikėn eseistike etj, etj, por, megjithatė, letėrsia shqipe ka arritur ta ruajė kontinuitetin e vet qė ka pasur edhe nė periudhėn e mėparshme. Ka arritur tė ushqehet prej atyre burimeve qė ėshtė ushqyer gjithmonė. Unė mendoj, ėshtė nė radhė tė parė shpirti i popullit tonė, rezistenca e tij, mbijetesa e tij. Gjuha shqipe, folklori shqiptar, balada shqiptare, dhembjet tona historike kombėtare, kolektive dhe individuale. BLUE SKY : Cili ėshtė roli i letėrsisė nė aspektin kombėtar ?AGIM VINCA : Letėrsia ėshtė art siē dihet, ėshtė edhe formė e komunikimit me njerėzit. Elioti, poet dhe eseist i madh anglez, nga mė tė mėdhenjtė e shekullit XX-tė, thotė nė njė rast te esetė e tij se, letėrsia ėshtė ???Park Nacional“. Kjo ėshtė sigurisht njė metaforė e Eliotit, por kjo do tė thotė se letėrsia ėshtė njė vlerė e madhe dhe iu takon tė gjithėve. Ėshtė edhe e bukur siē janė lulishtet, parqet nacionale qė shpallen tė tilla nėn mbrojtjen e shtetit. Letėrsia nuk duhet tė pėrzihet me politikėn nė kuptimin, nuk duhet tė instrumentalizohet pėr qėllime tė politikės ditore. Kjo nuk do tė thotė se letėrsia ėshtė apolitike, se letėrsia nuk i trajton edhe temat qė kanė tė bėjnė me problemet politike tė njė shoqėrie, tė njė kombi, tė njė kohe. Letėrsia shqipe sot, bėn pėrpjekje ta jap, ta transponojė atė qė ndjen njeriu ynė sot. Bėn pėrpjekje qė ta emancipojė stilin, gjuhėn e vet. Bėn pėrpjekje qė ta pėrvetėsojė teknikėn e shprehjes moderne. Tani nuk ka mė ndalesa, nuk ka tabu dhe aq mė shumė qė tani letėrsia shqipe ėshtė e hapur ndaj botės dhe komunikon lirshėm me tė. BLUE SKY : A ėshtė i denjė prezantimi i letėrsisė shqipe nė botė ?AGIM VINCA: Kėtu mbetet shumė pėr tė bėrė. Prezantimi i letėrsisė shqipe nė botė, fatkeqėsisht ēalon nė shumė pikėpamje. Mund tė them se gjendja ėshtė mė e keqe se qė ka qenė nė periudhėn e monizmit, veēanėrisht kur kihet parasysh kjo pjesė e letėrsisė shqipe, kjo qė krijohet nė Kosovė. Arsyet janė ndoshta dy. Bota, veēanėrisht perėndimi, pas rėnieve tė sistemeve totalitare nė Evropėn Lindore dhe nė Ballkan, nuk ka mė shumė kėrshėri pėr atė se ēka ndodh te kėta popuj. Mė pėrpara, i interesonte shumė perėndimit ēka ndodh nė Kosovė e nė Shqipėri. Tani ky interesim pak ka rėnė sepse gjėrat janė hapur. Ka komunikim, ka delegacione, ka edhe monitorim ndėrkombėtar etj, kjo mund tė jetė njė arsye. Pėrpara kėrshėria ishte mė e madhe dhe nxitja mė e madhe sidomos e asaj qė quhet disidencė letrare, qoftė e hapur, qoftė e fshehur. E dyta dhe ndoshta kryesorja ėshtė mungesa e punės institucionale, mungesa e organizimit tonė. D.m.th, ne nuk kujdesemi sa duhet, kujdesemi fare pak, pėr tė mos thėnė se nuk kujdesemi aspak qė vlerat tona letrare, artistike dhe kulturore, ato qė pėrbėjnė identitetin tonė dhe ato me tė cilat ne mund tė dalim para botės, t’i prezantojmė, t’i plasojmė, tė gjejmė mėnyrėn. Nuk duhet vetėm autorėve t’iu lihet kjo gjė sepse ajo pastaj merr karakter herė - herė edhe tė privatizimit, njė lloj biznesi jo edhe shumė tė ndershėm. Do tė duhej pak a shumė edhe asociacionet e shkrimtarėve, tė krijuesve, institucionet shtetėrore, nė radhė tė parė ministritė e kulturės nė Tiranė, Prishtinė, Shkup e ku janė, tė kenė njė strategji, njė politikė, qė vlerat letrare, kulturore, artistike, shpirtėrore tė shqiptarėve, ato qė janė ajka d.m.th. yndyra, pjesa mė me vlerė, tė prezantohen para botės. Letėrsia fatkeqėsisht, e ka barrierėn gjuhėsore. Muzika dhe piktura nuk e kanė kėtė, e kanė njė gjuhė nė tėrė botėn. Por, letėrsia shqipe shkruhet shqip dhe qė lexuesit e huaj ta shijojnė atė sado pak, duhet tė sigurohet botimi, duhet tė sigurohet pėrkthimi, duhet edhe ajo qė quhet sot, publicitet. Vlerat mė nė fund duhet edhe t’iu ofrohen njerėzve, nuk shkojnė vetvetiu gjithmonė atje ku e kanė destinimin.BLUE SKY : Disa nga poetėt tanė thonė qė njė pjesė tė fajit e kanė edhe mediat ?AGIM VINCA : Mediat e kryejnė dhe nuk e kryejnė si duhet misionin e vet. Ne jetojmė nė njė kohė kur hapėsira mediale ėshtė zgjeruar dukshėm nė krahasim me atė qė ka qenė nė periudhėn e mėparshme, ku mediat kanė qenė tė kontrolluara nga partia shtet, shteti partiak. Nuk do tė thotė se edhe sot nuk janė krejtėsisht tė kontrolluara nga strukturat e caktuara politike por, megjithatė, hapėsira mediale sot ėshtė e gjerė. Vetėm nė Prishtinė sot dalin 7-8 gazeta tė pėrditshme, dhe janė tri televizione nacionale dhe janė shumė radio stacione qendrore dhe lokale. Unė mendoj se nė mediat tona, informata pėr kulturėn nuk prezantohet gjithmonė me dinjitetin e vet, me profesionalizmin e vet. Kjo ndodh pėr mungesė kuadrosh ndonjėherė. Njė pjesė e kuadrit ėshtė shumė i ri dhe nuk ėshtė shumė i sensibilizuar me artin, me letėrsinė tonė, nuk lexohet sa duhet. Kjo ndodh edhe pėr arsye tė dinamikės sė punės. Shumė herė punėt bėhen shpejt e shpejt. Por, unė mendoj se mediat tona, veēanėrisht mediat elektronike, e nė mėnyrė tė veēantė televizionet tona, tė cilat janė mė tė shikuarat dhe mė me ndikim, i kanė borxh letėrsisė, i kanė borxh kulturės sonė. BLUE SKY : Profesor, renditeni nė radhėt e studiuesve dhe kritikėve mė tė njohur tė letėrsisė shqipe, veēmas tė poezisė. Albanologu i njohur Robert Elsie, nė njė intervistė dhėnė radios “Blue Sky”, pati thėnė se forca e letėrsisė shqipe, gjendet nė poezi. A pajtoheni me kėtė mendim ?AGIM VINCA : Robert Elsien, unė e kam mik. Ėshtė njėri nga tė huajt qė ka bėrė shumė pėr afirmimin e letėrsisė shqipe nė botė. Por, ne shumė herė, punėn qė e ka bėrė ai nė anglisht, nuk jemi kujdesur qė ta plasojmė sa duhet para opinionit tonė. Antologjia e Robert Elsie-t, pėr poezinė moderne shqipe qė ka dalė nė SHBA, nė Nju Jork, e financuar nga UNESCO, nė vitin 1993, nuk ėshtė promovuar fare nė Prishtinė, madje as nė Tiranė. Pse ndodh kėshtu? Robert Elsie, e thotė kėtė mendim se poezia prinė nė letėrsinė shqipe por, e thotė pėr poezinė e letėrsisė shqipe qė krijohet nė Kosovė. Kjo ėshtė e vėrtetė. Nė letėrsinė shqipe qė krijohet nė Kosovė, me qendėr kulturore Prishtinėn, poezia ka qenė avangardė. Po, kjo nuk mund tė thuhet edhe pėr letėrsinė shqipe qė krijohet brenda kufijve tė shtetit shqiptar, me qendėr kulturore Tiranėn. Proza dhe poezia kanė ecur krahas, mos proza ka pasur njė epėrsi. Sot poezia fatkeqėsisht lexohet pak. Proza ka njė auditor mė tė gjerė. Megjithatė ato, para studiuesve tė sotėm dhe tė ardhshėm, para atyre qė janė tė obliguar ta bėjnė sistemimin dhe afirmimin e vlerave janė tė barabarta. Nuk ka hierarki tė zhanreve, ka hierarki tė vlerave. BLUE SKY: Jeni edhe ligjėrues nė Fakultetin e Filologjisė. Ēfarė ėshtė komunikimi i studentėve me letėrsinė ?AGIM VINCA : Ne profesorėt, gjithmonė jemi tė pakėnaqur sepse gjithmonė kėrkojmė mė shumė. Ėshtė detyrė dhe obligim i imi, sikurse edhe i kolegėve tė mi, qė t’ua bėjmė mė interesante, mė tė afėrt, mė tė dashur letėrsinė shqipe dhe letėrsinė nė pėrgjithėsi. Sot nuk ka letėrsi tė izoluar. Komunikimi sot ėshtė interplanetar, interneti ka bėrė ēudira. Mua mė duhet tė them me keqardhje, qė interesimi pėr librin aktualisht ėshtė mė i vogėl se qė ka qenė dikur. Ėshtė njė kompleks arsyesh. Njė nga ato arsye ėshtė qė sot mundėsitė e kalimit tė kohės sė lirė janė mė tė mėdha se qė kanė qenė dikur. Arsyeja tjetėr ėshtė qė ne nė jetėn tonė, i kemi margjinalizuar vlerat e vėrteta shpirtėrore. Gjithashtu edhe mediat tona, institucionet dhe mentaliteti ynė. Nė jetėn tonė, nė qendėr tė vėmendjes janė politika, tė themi estrada, biznesi. Njė libėr pothuaj kurrė nuk del nė krye tė lajmeve, qoftė edhe ajo qė njė libėr mund tė jetė njė ngjarje e madhe letrare e kulturore, ose siē e kanė zakon tė thonė kolegėt tanė nė Tiranė, eveniment. Kjo ndikon edhe tek interesimi i lexuesve dhe veēanėrisht i tė rinjve, nė radhė tė parė studentėve tė letėrsisė. Ne tani kemi edhe Fakultet Filologjik, kemi edhe universitete private qė po ashtu janė tė lidhura me artin, letėrsinė, kulturėn. Tirazhi i librave tanė ėshtė i vogėl kurse, njė pjesė e tyre e madhe mbeten me vite nėpėr depot e botuesve ose nėpėr raftet e librarive. Natyrisht edhe faktori material ndikon por, nė radhė tė parė do ta veja theksin tek koha qė ėshtė apoetike, antilibėr, antivlerė edhe pak te mendėsia jonė. Ne, nuk e kemi kultivuar sa duhet dashurinė pėr librin. Duhet tė bėjmė shumė mė tepėr nė kėtė plan, tė gjithė brezat, tė gjitha strukturat, tė gjithė ne! Veēanėrisht ne qė jemi autorė librash dhe qė jemi interpretues tė librave tė tė tjerėve, por edhe brezat qė vijnė, nė radhė tė parė, brezat e studentėve tanė.BLUE SKY: A keni pėr tė shtuar diēka pėr fund ?AGIM VINCA: Faleminderit pėr ftesėn. Ky mesazh i imi, jo pse ėshtė i imi por, pse unė mendoj se duhet mė shumė t’ju kthehemi vlerave shpirtėrore, atyre qe e kanė mbajtur gjallė shpirtin tonė me shekuj. De Radės, Naimit, Serembes, Fishtės, Nolit, Asdrenit, Migjenit, Kutelit, Kadaresė, Agollit, Shkrelit, Podrimjes, Mehmetit…, tė mos i numėroj edhe shumė tė tjerė qė janė kėtu, me disa nga perlat e tyre. Ky mesazh pra mos tė bjerė nė vesh tė shurdhėr. BLUE SKY: Faleminderit.
Intervistoi: Vera Pelaj, Radio “Blue Sky”
No comments:
Post a Comment